جراحی دندان عقل و غواصی
دندان های عقل، دندان های آسیای دائمی هستند که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بیست سالگی ظاهر می شوند. وجود دندان های عقل به صورت طبیعی با درد یا عوارض همراه است (به همین دلیل دندانپزشکان اغلب توصیه می کنند دندان عقل را بکشید). جراحی دندان می تواند برای غواصان نگران کننده باشد، زیرا نگه داشتن رگلاتور غواصی به نحوی با گاز گرفتن آن امکان پذیر است.
“دندان عقل” نام رایج دندان های آسیای سوم است. به طور معمول چهار دندان عقل وجود دارد. این 4 دندان، در انتهای فک و در هر دو طرف فک بالا و پایین قرار گرفته اند. در اصل این دندان ها در اجداد ما، که مجبور بودند سبزیجات سفت و فیبری را بجوند، بسیار مورد استفاده بود. تنوع ژنتیکی (در اندازه فک و دندان) و رژیم غذایی (برای رشد فک و از دست ندادن دندان) از عوامل مهم برای به کمبود فضا برای دندان عقل می باشد. در دهانی که سالم است و فضای کافی دارد، ممکن است دندان های آسیای سوم نیازی به برداشتن نداشته باشند.
عوارض دندان عقل
رویش فیزیکی دندان عقل می تواند برای افراد ایجاد ناراحتی کند چرا که:
- دندان های بیرون آمده آسیای سوم اغلب بد شکل هستند و می توانند با ضعیف شدن بافت نرم همراه باشند.
- تمیز کردن آنها دشوار است، که همین امر می تواند آن ها را مستعد پوسیدگی و عفونت در قسمت بافت های نرم کند.
نحوه رشد دندان عقل
تقریباً یک سوم دندان های عقل به طور کامل در جای خود قرار نمی گیرند. این عدم بیرون آمدن را ایمپکشن (گیر کردن) می گویند. برخی از دندانهای آسیای سوم در داخل فک و برخی در پایین فک می مانند. برخی دیگر فقط کمی در جای خود قرار دارند یا دارای یک فلپ کوچک از بافت نرم هستند که قسمتی از دندان را پوشانده است.
علل عفونت دندان عقل
ایمپکشن (گیر کردن) مانع تمیز کردن کامل دندان می شود، که می تواند منجر به تجمع باکتری شود و در نتیجه ممکن است باعث عفونت شوند. این عفونت که پریکورونیت نامیده می شود، معمولاً بافت نرم اطراف تاج دندان آسیای سوم را درگیر می کند. دندان آسیای سوم عفونی، معمولاً باعث درد و تورم می شود. با افزایش عفونت، تورم نیز بیشتر می شود و می تواند باعث ایجاد تریسموس (قفل شدن فک) یا محدود شدن در باز شدن فک شود. برخی از عفونت ها جزئی هستند و برخی دیگر ممکن است تهدید کننده زندگی باشند. یکی از عوارض خطرناک این است که موقعیت دندان آسیای سوم پایینی که عفونت کرده، اجازه دهد تا عفونت در فضای عمیقتر گسترش یابد یا روی راه تنفسی تأثیر بگذارد.
درمان پریکورونیت شامل آنتی بیوتیک های خوراکی، شستشوی کلرهگزیدین و شستشو با آب نمک گرم است. مشکلات دندان عقل می تواند منجر به پوسیدگی و عفونت در دندان آسیای دوم مجاور نیز شود.
کیست دندان عقل
دندان های آسیای تحت فشار یا به هم چسبیده می توانند با کیست و تومور همراه باشند (اما شایع ترین مشکل، عفونت است). به ندرت، کیست های مرتبط می توانند عفونی شوند یا آنقدر بزرگ شوند که فک پایین را دچار مشکل کنند. فک ضعیف می تواند با حداقل تروما (ضربه ناگهانی به دهان و دندان‌ها، که موجب شکستن، لق شدن ویا از دست رفتن دندان میشود) شکسته شود.
عوارض بعد از جراحی دندان عقل
از جمله عوارض احتمالی پس از جراحی دندان عقل می توان به حفره خشک، عفونت محل کشیدن دندان و سینوزیت حاد در فک بالا اشاره کرد.
- حفره خشک حفره خشک زمانی رخ می دهد که لخته خون تازه شکل گرفته پیش از بهبود کامل زخم (در محل کشیدن دندان) جابجا و یا جذب بدن شود. این موضوع باعث می شود استخوان و اعصاب در معرض آسیب قرار گیرند و فرد درد شدید و ضربان داری را در محل کشیدگی دندان احساس کند. نحوه درمان استاندارد آن با استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی و تغییر پانسمان دارویی می باشد.
- عفونت محل کشیدن دندان می تواند بلافاصله پس از کشیدن دندان رخ دهد و تا یک ماه همچنان ماندگار شود. آنتی بیوتیک خوراکی و اغلب روش تخلیه، برای درمان مناسب است.
- دندان آسیای سوم فک بالا معمولاً نزدیک سینوس فک بالا قرار دارد و می تواند استخوان نازک بین دندان و سینوس را تحت تأثیر قرار دهد. می تواند منجر به عفونت و به ندرت باز شدن مسیری از سینوس به داخل دهان شود. سینوزیت حاد فک بالا بدون عارضه، معمولاً به درمان با آنتی بیوتیکی پاسخ می دهد. باز شدن مزمن یا سینوزیت مزمن ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشد.
نزدیکی ریشه دندان آسیای سوم با سینوس فک بالا را در عکس مد نظر داشته باشید.
کشیدن بعضی از دندانهایی که به شدت آسیب دیده اند، می تواند اینتگریتی ( ساختار درست ) فک پایین را کاهش داده و آن را در معرض شکستگی قرار دهد که می توانید در عکس مشاهده کنید.
ارتباط جراحی دندان عقل با غواصی
قبل از غواصی، به ویژه سفر به مکان های دور، هرگونه عمل جراحی دندان را برنامه ریزی کنید. چهار حالت اولیه وجود دارد که در آن دندان عقل ممکن است بر غواصی شما تأثیر بگذارد:
کشیدن دندان قبل از غواصی :
احتمال خونریزی در محل کشیدگی و ورود جریان گاز فشرده به حفره دهان وجود دارد. از انجام غواصی بلافاصله پس از کشیدن دندان خودداری کنید، حتی اگر عارضه ای نداشته باشید.
مشکلات در طول سفر:
مراقبت از دندان در مکان های دور، می تواند چالش برانگیز باشد. ایجاد حفره، دندان درد، عفونت بافت نرم یا فشار دندان می تواند تعطیلات غواصی را مختل کند. بیشتر اوقات می توانید با پیشگیری کافی از این عوارض جلوگیری کنید. اگر دندان عقل خود را هنوز نکشیده اید، ممکن است در مورد نیاز به کشیدن آنها سوالهایی داشته باشید.
غواصی پس از کشیدن دندان عقل نهفته:
از جراحی که دندان یا دندان های شما را کشیده است راهنمایی بخواهید. بی حسی در ماهیچه ها و همچنین درد دندان ممکن است توانایی شما را مختل کند. حتی میتوان گفت که می تواند خطر غرق شدگی را برای شما به همراه داشته باشد. اکثر متخصصان حداقل چهار هفته پس از جراحی بدون عارضه دندان عقل را برای عدم انجام غواصی، توصیه می کنند. حتی پس از آن، امکان ظهور عوارض احتمالی وجود دارد. دندانهای عقل که عمیق تر هستند می توانند منجر به آسیب عصبی، عوارض سینوسی یا ضعیف شدن فک پایین شوند و ممکن است ماه ها طول بکشد تا بهبود یابند.
- نرمی فک: این مورد کمتر اتفاق می افتد. دندان های آسیب دیده می توانند درگیر کیست های بزرگ یا عفونت مزمن شوند که می تواند فک پایین را ضعیف یا در تخلیه استاندارد سینوس های فک بالا اختلال ایجاد کند. زمانی که این رخ می دهد ، انتهای فک در حین بهبودی، شکننده تر می ماند. چنین موضوعی را فقط در طول معاینه با انجام تصویربرداری مناسب می توان متوجه شد. بازگشت زودهنگام به غواصی منجر به افزایش خطر شکستگی می گردد.
ملاحظات دیگر برای غواصان بعد از جراحی دندان عقل
- اگر هنوز کمی تورم موضعی وجود دارد، این امر می تواند باعث مختل شدن خروج گاز نیتروژن در هنگام برداشت فشار شود. اگرچه بیماری برداشت فشار در ناحیه کوچکی از فک بعید به نظر می رسد، اما می تواند در صورت بروز مشکل ساز شود.
- برخی از انواع داروهای ضد درد می توانند در هنگام غواصی خطرناک باشند. داروهایی مانند کدئین، اکسی کدون و سایر داروهای مخدر می توانند با اثر گازهای بی اثر (ناروتوز نیتروژن) هم افزایی داشته و عملکرد و تصمیم گیری زیر آب را به طور خطرناکی مختل کنند.
- اگر بعد از عمل جراحی کشیدن دندان هنوز علائم دارید، باید از غواصی تا زمانی که علائم از بین بروند پرهیز کنید.
دستورالعمل های غواصی پس از جراحی دندان
- حداقل چهار تا شش هفته یا تا زمانی که حفره دندان و/یا بافت دهان به اندازه کافی بهبود یابد منتظر بمانید تا خطر عفونت (یا آسیب بیشتر) به حداقل برسد.
- تا زمانی که استفاده از دارو برای کنترل درد ناشی از جراحی را قطع نکرده اید، غواصی نکنید. که این امر می تواند از هرگونه خطر تداخل دارویی با نیتروژن در بدن جلوگیری کند.
- مطمئن شوید که می توانید بدون درد یا ناراحتی دهنی (mouth peace) را به مدت طولانی در دهان نگه دارید تا بتوانید غواصیتان را به اتمام برسانید.
- جهت دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سلامت دندان به Mayo Clinics guide مراجعه کنید.
تشکر ویژه از Nicolas S. Veaco، D.D.S.، M.D.، M.S. برای مشارکتشان.