نگاهی به خطرات و مزایای لنز اسکلرال در غواصی

 لنز اسکلرال (SCLERAL) در غواصی

کاربرد لنز اسکلرال در غواصی چیست؟ لنزهای اسکلرال GP در سراسر جهان استفاده می شوند، نحوه استفاده و ملزومات ایمنی جهت استفاده از این نوع لنزها، به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. با این حال، نحوه عملکرد این لنزها در شرایط خاص (به عنوان مثال، هنگام غواصی در اعماق دریا) در حال حاضر مورد بررسی قرار نگرفته است – اگر چه به تازگی لنزهای تماسی اپتیک دو کاره (قابل استفاده در آب و خشکی) کوچک اسکلرال (لنزهای مینی اسکلرال، لنزهای سفت و سخت با قطر زیاد می باشند که برای بازسازی بینایی زمانی که شکل قرنیه به دلیل بیماری اسکار یا بعد از عمل پیوند قرنیه، منحرف شده باشد، استفاده می شود)، برای غواصی بدون ماسک ساخته شده است. با این حال، برخی از عوارض مرتبط با غواصی هنگام استفاده از لنزهای تماسی مستند شده است.

چه اتفاقی در زمان غواصی در عمق می افتد؟

هنگام غواصی، بدن شما در معرض فشار قرار می گیرد. این فشار در هنگام رفتن به عمق افزایش می یابد و باعث می شود هوا در فضاهای خالی بدن فشرده شود و گازهای بی اثر در بافت های بدن ما جمع شوند. چنانچه مولکول‌های گاز اضافی تامین نگردد (مثلاً با اکولایز کردن گوش‌ها، سینوس‌ها و ماسک از یک منبع گاز فشرده برای افزایش هوا در ریه‌ها)، فشار در گوش‌ها، ماسک و ریه‌ها منفی می‌شود. در هنگام صعود، روند معکوس اتفاق می افتد و این فضاها به دلیل فشار مثبت تولید شده با گسترش این گازها تحت فشار قرار می گیرند.

DCI پس از غواصی و ارتباطش با بینایی

پس از غواصی در اعماق دریا برای مدت نسبتاً طولانی، مولکول‌های گازی که از بافت‌ها بیرون می‌آیند می‌توانند حباب‌هایی در خون و/ یا بافت‌ها ایجاد کنند که منجر به DCI شود. افرادی که از لنزهای تماسی GP استفاده می کنند، از جمله استفاده کنندگان از لنزهای اسکلرال، گهگاهی پس از غواصی دچار مشکلاتی در چشم از قبیل، درد در چشم / یا تاری دید می شوند. این علائم احتمالاً ناشی از تشکیل حباب‌های گاز (احتمالاً گاز نیتروژن) بین قرنیه و لنز تماسی به دلیل خروج گاز از قرنیه در هنگام صعود می باشد که اجازه می دهد تا گازهای انباشته شده به شکل بی خطری پراکنده شوند.

علاوه بر این، افرادی که از لنزهای GP استفاده می کنند، امکان دارد پس از غواصی به دلیل جابجایی فیزیکی لنز در حین غواصی یا به دلیل سفت و محکم شدن لنز پس از غواصی، دید تاری را تجربه کنند.

استفاده از لنز تماسی باعث کاهش انتقال اکسیژن به چشم می شود. چگونگی نفوذ اکسیژن به لنز اسکلرال در حین غواصی هنوز بررسی نشده است. انجام یک غواصی به طور متوسط 45 دقیقه طول می کشد. در طول غواصی، غلظت اکسیژن تقریباً عادی در داخل ماسک غواصی، به دلیل هوای خارج شده از بینی حفظ می شود. Brown  و Siegel  ، 7 محاسبه انجام داده اند و اعلام کردند در یک غواصی 45 دقیقه ای، ماسک حاوی اکسیژن کافی (3.200 میکرولیتر) برای برآوردن نیازهای قرنیه می باشد.

در نهایت، افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می کنند، خطر ابتلا به کراتیت میکروبی (عفونت قرنیه) در آن ها افزایش می یابد، به خصوص اگر لنزهای خود را زیر آب در چشم قرار دهند. اگرچه این خطر در بین استفاده کنندگان از لنزهای تماسی نرم در مقایسه با استفاده کنندگان از لنزهای تماسی GP بیشتر است. افرادی که آستیگمات نامنظم دارند، گزینه های کمی جهت استفاده از لنز دارند و معمولاً برای حفظ دید واضح باید از لنزهای تماس سخت استفاده کنند.

تجربه عملی نشان داده است که لنزهای اسکلرال می توانند با شرایط غواصی سازگار باشند. با این حال، تمام موارد گفته شده بر مبنای تجربه شخصی افرادی بوده که از این لنز در حین غواصی استفاده کرده اند. بنابراین، نیاز به تحقیقات و اطلاعات بیشتری در مورد عواقب مرتبط با استفاده از لنزهای اسکلرال در حین غواصی می باشد.

پرسشنامه

برای مستند سازی تجربیات استفاده کنندگان از لنزهای اسکلرال هنگام غواصی در اعماق دریا، تاریخچه گسترده ای از پنج بیمارمان که هم غواص هستند و هم از لنز اسکلرال استفاده می کنند، جمع آوری کرده ایم.

علت استفاده از لنز اسکلرال در بین این افراد: قوز قرنیه (دو نفر)، خطای انکساری بالا (دو نفر) و پیوند قرنیه (یک نفر) بود. خصوصیات این پنج نفر در جدول 1 خلاصه شده است.

 

جدول 1: اطلاعات 5 بیمار در برخی از موارد
تعداد نفرات	1	2	3	4	5
وضعیت چشم	آستیگمات شدید > 4.00D	قوز قرنیه	نزدیک بینی بالا>10.00D	پیوند قرنیه	قوز قرنیه
نوع لنز اسکرال	Mini	Full	Full	Full	Mini
مواد بکاربرده در لنز اسکرال	OD Menicon Z, OS GP 100	Boston XO2	Boston XO2	Menicon Z	Boston XO2
سال هایی که از لنز اسکرال استفاده شده	4	5	> 10	2.6	1
تعداد غواصی های انجام شده با لنز اسکرال	25	550	1,100	100	10
* نامگذاری انجام شده برای لنز Scleral  توسط انجمن آموزش انجام شده است.

تمام پنج بیمار در این سری موارد از لنزهای اسکلرال غیر فنستردار استفاده می‌کردند و همه لنزها دارای ویژگی‌های اپتیمال مطلوب یا قابل قبول بر اساس سیستم طبقه‌بندی لنز اسکلرا ویسر بودند.

شباهت ها و تفاوت ها

این پنج غواص طی یک دوره زمانی بین 5 ماه تا 10 سال، در مجموع 1785 غواصی را در حالی که از لنزهای اسکلرال استفاده می کردند انجام دادند. تمام غواصی ها در محدوده ایمن برداشت فشار انجام شد (یعنی با خطر کمی در تشکیل حباب ها)، و چهار نفر از پنج نفر، غواصی خود را در آب های نسبتا سردتر انجام دادند. میانگین عمق غوص ≤ 20 متر و زمان غواصی به طور متوسط 40 تا 60 دقیقه بود.

هر پنج نفر حداقل 60 دقیقه قبل از غواصی، لنزهای اسکلرال را استفاده کردند و قبل از برداشتن لنزهایشان بیش از 60 دقیقه بعد از غواصی صبر کردند. هنگامی که چندین غواصی انجام می دادند، لنزها را هرگز بین غواصی ها برنداشتند.

زمان درآوردن لنزها، دو نفر از بیماران همیشه احساس فشار بیشتری می کردند. نفر سوم گزارش داد که گاهی اوقات تنگی لنز را احساس کرده است. دو نفر از پنج غواص گزارش کردند که گهگاه پس از غواصی لنزهای خود را تمیز می‌کردند و مجددا لنزها را با استفاده از نمک در جای خود قرار می دادند. سه نفر دیگر پس از غواصی هرگز لنزهای خود را تمیز نکردند. هنگام پاک کردن ماسک، دو نفر از غواص ها همیشه چشمان خود را می‌بستند، دو نفر دیگر گهگاه چشمان خود را می‌بستند و یکی از آن ها هرگز این کار را انجام نمی داد.

پس از غواصی، دو نفر گزارش کردند که چشمانشان گاهی قرمز می شد. دو فرد دیگر در حین و بعد از غواصی اعلام کردند که دیدشان تار می شد. یکی از آن ها گزارش کرد که گاهی اوقات پس از غواصی وضوح در بینایی اش کاهش پیدا کرده است. دو نفر از پنج غواص گزارش کردند که هرگز قرمزی، تار شدن یا کاهش شفافیت را تجربه نکرده‌اند. در نهایت، هیچ یک از پنج نفر در حین غواصی با لنز اسکلرال، هیچ گونه عوارض چشمی از جمله عفونت چشم را تجربه نکردند.

نتایج بدست آمده

لنزهای اسکلرال می‌توانند تاثیری همانند «آببندی» روی سطح چشم داشته باشند. هنگامی که ناحیه قرار گرفتن لنز همتراز با سطح قدامی چشم باشد و خیلی هم آزاد و رها نباشد، حباب های هوا نمی توانند وارد شوند و احتمال جابجایی یا افتادن لنز از چشم کمتر می شود. شکل 1 نمونه ای از حباب های هوا است که در زیر لنز اسکلرال به دام افتاده اند.

شکل 1. نمونه ای از “کف کردن” (تشکیل مقدار زیادی حباب ریز در کنار هم) ناشی از حباب های هوا که در زیر لنز اسکلرال با قطر بزرگ به دام افتاده اند.

 تصویر فوق با گزارش Schwiegerling  و همکارانش که یک لنز تخصصی مینی اسکلرال را برای استفاده دوکاره ساخته اند مطابقت دارد. نکته مهم این است که این لنز در حین غواصی جابجا نشده، حتی زمانی که ماسک استفاده نشده است. با این حال، از آنجایی که شکل صلبیه معمولاً نامتقارن است، لنز صلبیه پشتی اغلب تناسب بهتری دارد و راحت‌تر است، و ضمنا زمان استفاده بیشتری دارد.

علت خارج شدن لنز در حین غواصی

هنگام غواصی، لنز تنها در صورتی می تواند جابجا یا از چشم خارج شود که آب وارد ماسک شود (به عنوان مثال، هنگام پاک کردن ماسک یا استفاده از ماسک نامناسب). زدن ماسک مناسب و جمع کردن شکاف پلکی (یا بستن چشم ها) هنگام پاک کردن ماسک می تواند خطر از دست دادن لنز را کاهش دهد. با این حال، جالب است که فقط دو نفر از این افراد گزارش دادند که هنگام پاک کردن ماسک همیشه چشمان خود را بسته اند. هنگام پرسش و پاسخ، نپرسیدیم که آیا لنزهای اسکلرال در طول غواصی گم شده یا جابجا شده است یا خیر!!! اما این سؤال جالبی است که در آینده خواهیم پرسید.

روش مناسب درآوردن لنز پس از غواصی

سه نفر از پنج غواص گزارش دادند که به دلیل سفت شدن لنزها بر روی چشم، برداشتن لنزهای اسکلرال پس از غواصی دشوارتر بود. بنابراین، افرادی که از لنزهای اسکلرال استفاده می کنند باید هنگام برداشتن لنزهای خود توجه بیشتری داشته باشند. در صورت سفت شدن لنز، معمولاً می توان با بلند کردن لبه لنز، درزبندی لنز را آزاد کرد. عموما، لنز را می توان با یک پلانگر که در نزدیکی لبه لنز وجود دارد، پس از ریختن قطره های خیس کننده حرکت داد.

هنگام غواصی در حالی که از لنز اسکلرال استفاده می کنید، مهم است که اطمینان حاصل شود که لنز به درستی در جای خود قرار گرفته باشد، بدون اینکه حباب هوا در زیر لنز به دام افتاده باشد.

بهترین زمان پوشیدن لنز قبل از غواصی

تمام این 5 نفر که مورد بررسی قرار گرفتند، حداقل 60 دقیقه قبل از غواصی از لنزهای اسکلرال استفاده کردند. گرچه حداقل زمان جا افتادن (نشستن لنز بروی چشم و یا هماهنگ شدن آن) لنز صلبیه قبل از غواصی تعیین نشده است، حداقل تخمین محافظه کارانه 30 دقیقه می باشد که بر اساس زمان جا افتادن در عمل هنگام ارزیابی لنز اسکلرال است.

مزیت استفاده از لنز اسکرال

در تئوری، لنز اسکلرال می تواند به محافظت از چشم در برابر “فشرده شدن ماسک” در طول غواصی کمک کند. با فشار ماسک، هوای داخل ماسک در هنگام رفتن به عمق به درستی یکسان نمی شود. این باعث ایجاد فشار نابرابر بین هوای داخل ماسک و فشار داخل عروقی در رگ‌های خونی صورت می‌شود و در نتیجه وضعیتی به نام باروترومای صورت ایجاد می‌شود. به بیماران مبتلا به قوز قرنیه توصیه می‌شود به دلیل افزایش خطر فشردن ماسک، غواصی نکنند. استفاده از لنز اسکلرال – در اصل – می‌تواند قرنیه را از پارگی ناشی از فشار ماسک با ایجاد حمایت مضاعف محافظت کند. با این وجود، هیچ یک از بیماران ما، از جمله دو نفری که مبتلا به قوز قرنیه بودند، هیچ مشکل چشمی مرتبط با استفاده از لنز اسکلرال گزارش نکردند.

هیچ عفونت چشمی توسط هیچ یک از بیماران ما گزارش نشد، حتی اگر لنزهای اسکلرال اغلب، چه پس از غواصی و چه در حین غواصی، تمیز نشده بودند. علاوه بر این، هیچ یک از غواصان هیچ گونه ترشح قابل مشاهده در سطح لنز را گزارش نکردند. با این حال، برای به حداقل رساندن خطر عفونت، ما به بیماران خود توصیه می کنیم که در صورت وجود شرایط مناسب، لنزهای اسکلرال خود را پس از هر غواصی خارج کرده، کاملا تمیز و مجدداً استفاده کنند.

میانگین زمان غواصی بیماران ما 40 تا 60 دقیقه بود. دو نفر از پنج نفر – که غواصی آنها به ترتیب 40 و 60 دقیقه طول کشید – از افزایش گاه به گاه کدر شدن لنز در حین و بعد از غواصی شکایت کردند. غواصی که دچار قوز قرنیه بود، گهگاه پس از غواصی کاهش دید را تجربه می کرد. همین شخص گاهی تار شدن لنز را نیز گزارش داد، اما چشمش قرمز نشد. دو نفر دیگر بعد از غواصی گهگاه افزایش قرمزی در چشم را گزارش کردند. با وجود این اطلاعات، این که آیا تار شدن، کاهش شفافیت و افزایش قرمزی نشانه ای از کاهش اکسیژن است یا علت دیگری دارد!!! در حال حاضر نمیدانیم و باید بیشتر بررسی کنیم.

در آخر

به طور خلاصه، استفاده از لنزهای اسکلرال GP هنگام غواصی عوارض جدی ای در بیماران ما ایجاد نکرده است. با توجه به مزایای لنز اسکلرال و اصلاح در دید بهتر و محافظت در برابر فشار (به عنوان مثال، فشردن ماسک)، ادامه استفاده از لنزهای اسکلرال می تواند امن ترین گزینه برای بیماران در صورت تمایل به غواصی باشد. با این وجود، تحقیقات بیشتری در مورد غواصی در اعماق دریا در حین استفاده از لنزهای اسکلرال برای تعیین کامل طیف وسیعی از خطرات و مزایای مرتبط با استفاده از آن ها مورد نیاز است. در این رابطه، در حال حاضر تحقیقاتی برای ارزیابی استفاده از لنزهای اسکلرال در میان جامعه غواصی اروپا در حال انجام است. این تحقیقات احتمالاً بینش ارزشمندی در مورد تجربیات ذهنی و عینی بیمارانی که از لنز اسکلرال هنگام غواصی استفاده می کنند، ارائه خواهد کرد.

لنزهای نفوذ پذیر اسکلرال به طور فزاینده ای در سراسر جهان استفاده می شوند. نام های دیگر لنز اسکلرال: لنز تماسی اسکلرال یا پروتزهای سطح چشم می باشد. این یک لنز تماسی سخت است که بر روی صلبیه (سفیدی چشم) قرار می گیرد و به قرنیه پل می زند. لنزهای اسکلرال برای درمان انواع بیماری های چشمی مانند قوز قرنیه، قرنیه های نامنظم یا نازک طراحی شده است.