عوامل افزایش ریسک ابتلاء به بیماری برداشت فشار
عوامل افزایش ریسک ابتلاء به بیماری برداشت فشار _ بیماری برداشت فشار، که به عنوان مجموعه ای از بیماری رفع فشار (DCS) شناخته شده است، زمانی اتفاق می افتد که حباب های نیتروژن در خون تشکیل شوند که اغلب باعث درد شدید در اعضای بدن و مفصل ها می شود.
صعود خیلی سریع و نا ایمن به سطح آب و پیروی نکردن از دستورالعمل های غواصی تفریحی، دو دلیل اصلی بیماری برداشت فشار است.
اکنون با تکیه بر تحقیقات DAN، پنج مورد از عوامل افزایش ریسک ابتلاء به بیماری برداشت فشار را بررسی می کنیم.
1. حجم و میزان فعالیت شما در زمان غواصی
زمان و شدت فعالیت بدنی شما در هنگام غواصی می تواند به میزان قابل توجهی بر خطر ابتلا به DCS تأثیر بگذارد. فعالیت بدنی زیاد شما در زمان پایین رفتن به عمق میتواند باعث جذب گازبیشتر در بدن شما شود و در نهایت خطر احتمالی بیماری برداشت فشار را افزایش دهد. تقلا کردن زیاد در حین غواصی یا بلافاصله بعد از آن، به ویژه اگر مفاصل بیش از حد درگیر شوند، می تواند باعث تحریک تشکیل حباب شود و احتمال رسیدن حباب ها را به ریه ها را افزایش دهد. باید زمانی که در عمق غواصی میکنید، شدت فعالیت خود را تا حد ممکن کم کنید. بهتر است دو تا سه باردر زمان غواصیتان استراحت نمایید .در هنگام صعود به سطح آب نیز تمامی قوانین مربوطه را همچنین رعایت کنید. با این حال، از هرگونه تمرین، به ویژه تمرینات ورزشی مثل شنا، اسنورکلینگ و حمل تجهیزات سنگین تا حد امکان پس از غواصی خودداری نمایید. اگر قادر به انجام ندادن ورزش (یا فعالیتهای سنگین) پس از غواصی نیستید، باید برنامه ریزی دقیقی برای ادامه غواصی های خود داشته باشید تا خطری شما را تهدید نکند.
2. حرارت بدن غواص
میزان حرارت (دما) بدن غواص میتواند در بیماری برداشت فشار تاثیر گذار باشد. این تأثیر را با در نظر گرفتن دو مرحله مهم در غواصی ارزیابی می کنیم:
- پایین رفتن (مرحله در عمق رفتن) – هنگام جذب گاز
- مرحله صعود به سطح آب و توقف های لازم در زمان صعود به سطح آب – هنگام خارج کردن گاز ها از بدن.
در زمان رفتن به عمق، داشتن دمای نسبتاً گرم بدن منجر به افزایش جذب گاز می شود. این شرایط دقیقا برابر با انجام یک غواصی عمیق و/ یا طولانی است. چنانچه در خلال پایین رفتن یا در عمق ماندن بتوان سرما را ثابت نگه داشت، به صورت موثری جذب گاز خنثی در بدنتان را تقلیل خواهید داد.حتی اگر در این مرحله قادر باشید فعالیت بدنی خود را تا حد امکان کاهش دهید، به صورت قابل ملاحظه ای این تاثیرات امکان پذیر خواهد بود.
در مرحله صعود به سطح آب و توقف های لازم در زمان صعود، دمای نسبتاً گرم باعث حذف گاز خواهد شد و در نتیجه باعث کم شدن خطر ابتلا به بیماری رفع فشار می شود. از سوی دیگر سردی و سرما باعث کاهش و یا حذف گازهای بی اثر شده و همچنین برای مدت زمان طولانی در معرض سرما قرار گرفتن نیز باعث بالا رفتن احتمال بیماری برداشت فشار می شود.
خطر برداشت فشار در ارتباط با لباس آب گرم (Hot Water Suit)___ که به صورت مطلوبی شرایط گرمایی را در هر دو مرحله غوص ایجاد می کند___ استفاده از این نوع لباس به مطالعات در سال 1986 توسط غواصان دریای شمال بر میگردد (Shields و Lee). حتی در مطالعات اخیر انجام شده توسط نیروی دریایی آمریکا ( Gerthو سایرین 2007) مشخص گردید که این تاثیرات گرمایی بر افزایش عوارض برداشت فشار خیلی بیشتر تاثیر گذار است. کنترل شرایط مطالعات تحقیقاتی نمیتواند مستقیما مرتبط با تمرینات غواصی درهر روز بوده باشد، لیکن مفهوم کلیدی از این مطالعات که اهمیت دارد این است که بیش از اندازه شرایط گرمایش ایجاد نگردد. در برخورد با آب سرد یا گرم در مسیر غوص، دما را در هنگام پایین رفتن معتدل ___ و به طور قطعی بیش از اندازه از گرم کردن جلوگیری شود___ و در هنگام بالا آمدن گرم نگه داشته شود، که سرد نگه داشتن در پایین رفتن و گرم نگه داشتن در بالا آمدن موجب کاهش خطرات DCS می گردد. (الگو گرما و سرما)
3. پرواز بعد از غواصی
- پرواز باعث می شود که مکانهای غواصی دوردست به راحتی در دسترس قرار گرفته شوند. پرواز به مقصدی که در نزدیکی سطح دریا است، قبل از غواصی عملاً هیچ خطری ندارد.
چونکه در پایان پرواز فرایند فشرده سازی ایجاد می گردد، لذا بافت های بدن مسافران هواپیما به هنگام
نشستن از گاز خنثی نیمه اشباع می شود و متعاقبا این گازهای خنثی با گاز خنثی فشار محیط تجمیع می
گردند. پرواز پس از غواصی افزایش بیماری برداشت فشار را افزون می نماید، چراکه فشار در کابین هواپیما از فشار اتمسفر سطح زمین کمتر است.هواپیماهای تجاری بایستی توانایی حفظ فشار کابین را معادل 8000 فوت (2438 متر)، تقریبا 76/0 ATA داشته باشند.این بدان معنا نیست که فشار کابین همیشه درمیزان فشارهای بالا نگه داشته میشود. یک مطالعه جدید نشان داده که 10 درصد از پروازهای تجاری مورد آزمایش فشارهای کابین با بیش از 8000 فوت قرار گرفته اند (Hampson وسایرین در سال 2013).
حال تصور کنید که اخیراً غواصی ای به عمق66 فوت (20 متر) را انجام داده اید ، جایی که فشار به مقدار3 ATA را زیر آب تجربه کرده اید. حال شما به سطح آب برگشته اید و فشار 1 ATA از سطح دریا بدن شما را در معرض کاهش سه برابری فشار قرار داده است (3: 1). اگر پس از آن سوار هواپیمایی شوید که دارای ارتفاع 8000 فوت در کابین باشد، خود را در معرض کاهش 4 برابری (3: 76/0) قرارمی دهید و بنابراین فشار بیشتری به شما وارد می شود.
علاوه بر این، چنانچه نتوانند فشار کابین را حفظ نمایند، شما در معرض خطر افزایش بیماری برداشت فشاربیشتری قرار خواهید گرفت.
DAN، انجمن زیر آب (Under Water) و انجمن پزشکی اتاق فشار درمانی (UHMS) در سال 2002 یک کارگاه آموزشی برای بررسی داده های موجود در مورد استرس فشار پرواز پس از غواصی و تدوین دستورالعمل ها برگزار کردند (شفیلد و ون 2004).
دو دستورالعمل مهم در این رابطه وجود دارد: اول، پیروی از آنها خطر را برای شما کاهش می دهد اما هیچ تضمینی برای جلوگیری از DCS ایجاد نمی کند؛ دوم اینکه، هرچقدر زمان توقف قبل از انجام پرواز بیشتر باشد، خطر ابتلا به بیماری های برداشت فشار کمتر می شود. رعایت این موارد، به عنوان راهنما
می باشند. - بعد از غواصی بدون انجام برداشت فشار ، حداقل فاصله زمانی تا پرواز 12 ساعت پیشنهاد می شود.
- بعد از غواصی های متعدد در روز یا چند روز غواصی ، حداقل فاصله زمانی تا پرواز 18 ساعت پیشنهاد می شود.
- بعد از غواصی ای که نیاز به برداشت فشار داشته باشد، شواهد کمی وجود دارد که می تواند توصیه ای را مبنا قرار دهد ، اما پیشنهاد می گردد فاصله زمانی تا پرواز را طولانی تر از 24 ساعت قرار دهند.
رفتن به ارتفاعات بالاتر اهمیت دارد __ حتی با وسایل حمل و نقل زمینی (حتی تله کابین) __ خطر ابتلا به بیماری برداشت فشار را در شما افزایش می دهد. در برخورد با چنین موردی، بهتر است سفرتان را به مناطق مرتفع تر به تعویق بیاندازید. نیروی دریایی آمریکا جداول گسترده ای را به همراه دستورالعمل های مربوطه تهیه نموده است (USN 2008)که محدودیت های کمتری نسبت به DAN-UHMS در خصوص محدوده ارتفاعات بیشتر و قابلیت انعطاف پذیری زمانی، دارد. درک این نکته مهم است، که، ساختار ریاضی این روش مشابه با داده های مبتنی در ایجاد دستورالعملهای DAN-UHMS می باشد. علاوه بر این، برای برنامه ریزی آنها، به محاسبات گروه غوص های تکراری نیاز دارند ، کاری که از جداول غواصی استخراج می گردد اما کامپیوترهای غواصی قادر به انجام آن نیستند، با وجود این محدودیت ها، آنها می توانند برای غواصی درارتفاعات در عمق های متفاوت مفید باشند.
4. آمادگی جسمانی و پزشکی
آمادگی پزشکی و جسمی ضعیف می تواند ایمنی شما را به به خطر بیاندازد و خطر ابتلا به DCS را افزایش دهد. قطعا داده ها محدود هستند، اما جای تردید نیست که باید سطح آمادگی جسمانی خود را همیشه حفظ کنید و به محض کاهش سطح تناسب اندام خود، آن را ارتقا دهید. انجام غواصی ایمن در بیشتر دورههای زندگی معمولی امکان پذیر است، اما برای همه غواصان مهم است که به دنبال ارزیابی منظم از وضعیت سلامتی خود باشند و غواصی خود را متناسب با آن تطبیق دهند.
پیشنهاداتی برای فعالیت های بدنی بزرگسالان برای حفظ یا بهبود سلامتی خود به دو نوع فعالیت منظم نیاز دارند، ورزش های هوازی – ایروبیک و قدرتی. پیشنهادهای مربوط به فعالیت بدنی توسط مراکز کنترل بیماری و پیشگیری از فعالیتهای بدنی در سال 2008 برای آمریکایی ها حداقل دو ساعت و نیم در هفته ورزش هوازی با شدت متوسط را برای دستیابی به سلامتی جسمی، و پنج ساعت در هفته برای رسیدن به آمادگی جسمانی توصیه کرده اند. و به همان اندازه که انجام ورزش های هوازی مهم است حداقل دو روز در هفته فعالیت های تقویت عضله را بایستی انجام دهند.
ورزش هوازی منظم فواید مثبت زیادی دارد. مقدار کلسترول موجود در خون می تواند کاهش یابد ، و ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد همچنین خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد. در حالی که اطلاعات مخصوص غواصی بسیار ابتدایی تر است ، شواهدی نیز وجود دارد که نشان می دهد سطح بالاتری از آمادگی هوازی ممکن است به کم شدن استرس برداشت فشار منجر شود.
آمادگی جسمانی برای غواصی، با توجه به شرایط محیط ، تجهیزات و ماهیت غواصی متفاوت خواهد بود.
بهترین استراتژی این است که فعالیت های بدنی منظم را برای بهبود یا حفظ توانایی های خود و جهت انجام غواصی هر چه بهتر در برنامه زندگی خود جای دهید. برای حفظ سلامت جسمی خود روی غواصی حساب نکنید. برای حفظ یا ایجاد ظرفیت و قدرت هوازی ، شنا ، دوچرخه ، دویدن یا انجام هرگونه فعالیت بدنی دیگری که می توانید از آن لذت ببرید را در برنامه خود قرار دهید. هرچه متناسب تر باشید ، بیشتر لذت می برید.
5. مخلوط گازهای تنفسی
مخلوط خاص گازهای تنفسی که استفاده می کنید و نحوه استفاده از آن می تواند در بروز DCS نقش داشته باشد. مخلوط معروفی از گاز به نام نایتروکس وجود دارد که همگی با آن آشنا هستید (هوا غنی شده ) ، به طور فزاینده ای در غواصی تفریحی محبوب است. درصد اکسیژن موجود در این مخلوط گازی افزایش می یابد و باعث کاهش میزان نیتروژن می شود. این بدان معنی است که در عمق معین، میزان جذب نیتروژن کمتر می شود.
خطر DCS هنگام غواصی با نایتروکس نسبت به EAD (جانشین عمق با هوا) غواصی با هوا تفاوت چندانی ندارد. رسیدن به محدوده ایمنی برداشت فشار با استفاده از نایتروکس با محدودیت جدول هوا امکان پذیر است ، زیرا این امر باعث کاهش بیشترجذب گازخنثی در مقایسه با استفاده از هوا می باشد. هنگام غواصی با نایتروکس و استفاده از جدول برداشت فشار برای غواصی با هوا ، خطر DCS کاهش می یابد. در صورت تجاوز از عمق ، ميزان اكسيژن بيشتر در نايتروكس باعث افزايش خطر ابتلا به مسمومیت با اكسيژن می شود غواصی با نایتروکس به آموزش خاصی نیاز دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر به مراکز مربوطه مراجعه نمایید.